Kolsvört skýrsla frá greiningardeild Listasafnsins á Akureyri

LISTASAFNIÐ Á AKUREYRI KYNNIR

Bæ bæ Ísland
Uppgjör við gamalt konsept
Laugardaginn 15. mars nk. verður opnuð í Listasafninu á Akureyri sýningin „BÆ BÆ ÍSLAND” sem er átaksverkefni tuttugu og þriggja myndlistamanna og fjölmargra annarra sem vilja ræða landsins gagn og nauðsynjar með einum eða öðrum hætti. Höfundur verkefnisins og sýningarstjóri er Hannes Sigurðsson.

Listamennirnir sem eiga verk á sýningunni í Listasafninu eru Ásmundur Ásmundsson, Berglind Jóna Hlynsdóttir, Bryndís Snæbjörnsdóttir & Mark Wilson, Erling Þ. V. Klingenberg, Hallgrímur Helgason, Hannes Lárusson, Hlynur Hallsson, Inga Svala Þórðardóttir & Wu Shan Zhuan, Kolbeinn Hugi Höskuldsson, Libia Pérez de Siles de Castro & Ólafur Árni Ólafsson, Magnús Sigurðarson, Ólafur Sveinn Gíslason, Ólöf Nordal, Ósk Vilhjálmsdóttir, Rúrí, Steingrímur Eyfjörð, Unnar Örn Auðarson & Huginn Þór Arason, Þorvaldur Þorsteinsson og Þórdís Alda Sigurðardóttir.

Sem sjá má er hér smalað saman í öflugan her fólks sem er allt annað en skoðanalaust um „verkefnið Ísland” og hvernig því hefur verið umturnað á síðustu tveimur áratugum. Því Íslandi hefur verið umbylt og í þeirri byltingu eru lykilorðin einkavæðing, kvótakerfi, misskipting, útrás, græðgi, þrælsótti, innflytjendur og stóriðja. Allt gott og blessað en afleiðingin er að nú má segja að landið byggi þrjár þjóðir, þ.e. milljarðamæringar, íslenskt alþýðufólk og innflytjendur.

Heiti verkefnisins, „Bæ bæ Ísland”, vísar í fyrsta lagi til kveðjuhófs eða útfarar um 19. og 20. aldar hugmyndarinnar um Ísland. Það sem í gær var unga Ísland er nú tákn hins liðna. Bless bless (hin kristilega blessun) víkur fyrir hinu ennþá óformlegra bæ bæ og vitnar um leið um það hvernig íslenskan er farin á límingunum. Í öðru lagi hljómar bæ eins og sögnin að kaupa (buy) á ensku og verður því til eins konar undiráróður: „Kaupum kaupum Ísland!” „Bæ bæ Ísland” er þannig uppgjör við hugmyndina um tunguna sem upphaf og endi sögulegrar tilvistar þjóðarinnar, sem og möguleika hennar til að lifa af menningarlega útjöfnun hnattvæðingarinnar.

Verkefninu „Bæ bæ Ísland” tengist fólk sem er óhrætt við að segja meiningu sína í salarkynnum tjáningarfrelsisins. Þetta er fólk sem getur skilgreint sig á báðum vígstöðvum, í hinu gamla sem og hinu nýja, staðbundið og heimsvætt, hvort heldur sem er á sjó eða landi, á leikskólum eða í bönkum. Alvarleiki, sem dottinn er úr tísku, er hér settur á oddinn.

„Bæ bæ Ísland” er einnig uppgjör við atlögu auðmagnsins að landi þjóðarinnar. Ýmsir nútímavæddir „víkingahöfðingjar“ virðast hafa sagt bæ bæ við landið í áþreifanlegri merkingu og fjarstýra nú að miklu leyti efnahagsmálum þjóðarskútunnar utan úr heimi líkt og Danakonungur gerði á sínum tíma. En þegar öllu er á botninn hvolft var það samt ekki kana- eða kommagull sem asninn bar yfir borgarmúrana. Gullið kom úr hirslum okkar sjálfra. Sýningin er eins konar hugmyndafræðileg úför og kveðjuhóf í formi myndlistarsýningar.
Á opnunardegi sýningarinnar kl. 14 verður frumflutt tónverkið „Stjórnarskrá Lýðveldisins Íslands“ í Ketishúsinu á Akureyri, en verkið var unnið í samstarfi myndlistardúósins Libiu Castro og Ólafs Ólafsson og tónskáldsins Karólínu Eiríksdóttur. Libia og Ólafur fóru þess á leit við Karólínu að hún semdi tónverk þar sem allar 81 greinar stjórnarskrárinnar væru sungnar. Verkið er skrifað fyrir tvo einsöngvara, píanó, kontrabassa og blandaðan kór og flytjendur verksins eru: Ingibjörg Guðjónsdóttir (sópran), Bergþór Pálsson (baritón) Tinna Þorsteinsdóttir (píanóleikari), Gunnlaugur Torfi Stefánsson (kontrabassaleikari) og kammerkórinn Hymnódía frá Akureyri undir stjórn Eyþórs Inga Jónssonar.

Föstudaginn 14. mars kl. 15 verður haldið opið málþing um „konseptið Ísland“ í Ketilhúsinu. Ágúst Þór Árnason, Þorvaldur Þorsteinsson og Ósk Vilhjálmsdóttir halda framsöguerindi, en fundarstjóri er Birgir Guðmundsson lektor við félagsvísinda- og lagadeild Háskólans á Akureyri.

Unnið er að því að gefa út viðamikla bók síðar á árinu þar sem tugir ef ekki hundruð Íslendinga gera upp við gamla konseptið Ísland og fyrirhugað er að halda ráðstefnu undir sama nafni. Bókin er hugsuð sem safnrit og jafnframt nokkurs konar leiðarvísir. Í henni verður m.a. tekið á bankakerfinu, þjóðarímyndinni, útlendingum á Íslandi, fjölmiðlum, stóriðju- og náttúruverndarsjónarmiðum og siðferði í stjórnmálum, auk þess sem þar verður einnig að finna umfjöllun um framlag listamannanna á sýningunni og myndir af verkum þeirra.

Ítarlegar upplýsingar um listamennina og inntak sýningarinnar er að finna á vefsíðu Listasafnsins: www.listasafn.akureyri.is. Frekari upplýsingar veitir forstöðumaður safnsins, Hannes Sigurðsson, í síma 899-3386 (netfang: [e-mail]).

Þess má að lokum geta að ekkert fyrirtæki treysti sér til að styrkja verkefnið, sem segir ef til vill sína sögu. Sýningunni lýkur 11. maí og er safnið opið alla daga nema mánudaga frá kl. 12-17.

Athugasemdir

[Lárus Vilhjálmsson, 15.3.2008 kl. 16:50]

Vá, Vildi vera á Akureyri núna.

kveðja

Lárus

[Gísli Baldvinsson (IP-tala skráð) 15.3.2008 kl. 17:52]

Ekki spillir veðrið!

[Einar Ólafsson, 15.3.2008 kl. 21:23]

Þú bregst ekki Hlynur, þegar kemur að því að vekja athygli á aðgerðum og viðburðum.

Þetta gekk vel á Ingólfstorgi, ávörp Hjalta Hugasonar og Steinunnar Rögnvaldsdóttur, hvort örðu betra, Hörður Torfason náttúrlega einsog gull, og svo gengum við inn Aðalstræti, Kirkjustræti hjá Alþingishúsinu, Pósthússtræti, Austurstræti og að Stjórnarráðinu þar sem við lögðum táknræna líkkistu upp á tröppurnar. 

Auðvitað hefðu mátt vera fleiri, þetta er kannski spurning um að juðast þetta áfram, láta ekki deigan síga, þó að margir sem mættu fyrir fimm árum séu ekki alveg jafn vakandi. 

Það voru aðgerðir um allan heim, kannski mest í Bandaríkjunum og Bretlandi, þar sem og almenningur borgar blóðugan brúsann og drengirnir koma heim í líkkistum.

Á Akureyri sitjið þið ekki auðum höndum, þar segið þið "bæ bæ ísland", og meinið eitthvað, það vildi ég að ég gæti tekið flugið norður á morgun.

[Magnús Geir Guðmundsson, 15.3.2008 kl. 21:42]

Þung er já undiraldan, spurning hvort holskeflan ríði yfir fyrr en varir!?

Djúpt á þessu "BÆBÆ" já og góð hugsun, en öllu verra hljómar nú "Conceptið Ísland" Hlynur minn, hvort sem það er nú gamalt eða nýtt! Mætti nú finna betra orð og það íslenskt!

En þetta er einvalalið, þú aldeilis í góðum félagsskap!

[Úrsúla Jünemann, 16.3.2008 kl. 17:04]

Frábært! Verst að maður kemst ekki norður.

[Guðmundur R Lúðvíksson, 17.3.2008 kl. 01:08]

Af og til í sögunni koma upp hópar, sem teymast af leiðtogum sem með sannfæringarkraftinn geta leitt menn og konur út í nánast hvað sem er. Oftast hafa þessir leiðtogar í krafti heimsbyltingarinnar fallið af stalli þegar örskammu tími hefur liðið. Það er í raun óþarft að telja upp alla þessa "heimsbyltingarsinna" hér, flestir þekkja þá kumpána. Nú hefur einn risið upp í höfuðstað norðursins Íslands. Og nú er það " Bæ bæ Ísland " - Allir kapítallistarnir og hiskið í kringum þá eru vondir, leiðinlegir, nískir og svipa mjög til hinna vondu kommónísta sem eitt sinn voru kenndir við "austrið".  Inntakið er; þeir vijla ekki setja peninga í brjálæðislega flotta hugmynd " bæ bæ Ísland ". Æjæjæjæj. Tár falla niður og Hannes grætur - Tjaldið fellur.

Fyrir ekki löngu var ég staddur í það sem áður var kallað austur þýskaland. Og fyrir löngu, var þar haldin sýning undir samskonar formerkjum nema " bæ bæ austur " ( það eru svona 15 ár síðan ).  Nema þar voru menn ekki að sleikja upp góðærið þegar það gafst en væla svo um það að ekki fengjust peningar í "projectit " þegar hallar undir.

Það sem merkilegt er við gjörning Hannesar nú er, er m.a að myndlistarmenn skuli láta hafa sig að leppum gerandans og dans tangóinn í rocky og vals. Og fyrir því ætla ég nú að setja fram nokkur sýnishorn af skrifum, framsetningu og markaðsetningu hugmyndarinnar " Bæ Bæ Ísland ".

Uppgjör við gamalt konsept: Hvaða gamla konsept er verið að tala um ?

Höfundur verkefnisins og sýningarstjóri er Hannes Sigurðsson. Er þetta virkilega í fyrsta sinn sem myndlistamenn taka þátt í þjóðfélagslegri umræðu ? Eða er svona rosalega langt til Akureyrar ?

Sem sjá má er hér smalað saman... Er virkilega hægt orðið að smala myndlistarmönnum saman eins og rollum ? 

sem er allt annað en skoðanalaust um „verkefnið Ísland”... Hvaða skoðun hefur þetta frábæra fólk sett fram um stöðu íslenskrar myndlistar ?

Allt gott og blessað en afleiðingin er að nú má segja að landið byggi þrjár þjóðir, þ.e. milljarðamæringar, íslenskt alþýðufólk og innflytjendur. Hvaða hóp tilheyrið þið sjálf ? Og hvar er hagsmunapotið ?

„Bæ bæ Ísland”, vísar í fyrsta lagi til kveðjuhófs eða útfarar um 19. og 20. aldar hugmyndarinnar um Ísland. Vá ! Tek því miður ekki þátt í þessu sem myndlistamaður. Segi frekar " Kom inn Ísand " , því við erum partur af miklu stærri heild sem er spennandi og hrikalega áhugaverð ?

(hin kristilega blessun) víkur fyrir hinu ennþá óformlegra bæ bæ. Hin kristinlega blessun getur aldrey vikið fyrir einu né neinu ! Hverskonar barnaskapur er þetta ? Þú getur neitað trúnni. Ekkert mál. En þeir sem taka þátt í Kristilegu samfélagi, kasta ekkert grundvelli trúar sinnar þótt Hannes segi bæ bæ !!! Inntakið er nákvæmlega hið sama þótt tíminn sé annar. Eitt sinn þótti það nútímalegt að segja " blessaður ".

...vitnar um leið um það hvernig íslenskan er farin á límingunum.  Íslenskan er ekki farin úr límingunum ! Það er einhver annar.

Í öðru lagi hljómar bæ eins og sögnin að kaupa (buy) á ensku og verður því til eins konar undiráróður: „Kaupum kaupum Ísland!” „Bæ bæ Ísland” er ... Til er fólk sem er lesblint, hér er greinilega einn hjóðblindur. Prófaðu að segja á ensku: I want to bæ bæ this ??

Verkefninu „Bæ bæ Ísland” tengist fólk sem er óhrætt við að segja meiningu sína í salarkynnum tjáningarfrelsisins. Þetta er fólk sem getur skilgreint sig á báðum vígstöðvum, í hinu gamla sem og hinu nýja, staðbundið og heimsvætt, hvort heldur sem er á sjó eða landi, á leikskólum eða í bönkum... Þetta er náttúrulega bara  blablablablablabla...

Alvarleiki, sem dottinn er úr tísku, er hér settur á oddinn. Váf ...

[Guðmundur R Lúðvíksson, 17.3.2008 kl. 01:14]

„Bæ bæ Ísland” er einnig uppgjör við atlögu auðmagnsins að landi þjóðarinnar. Takkk takk. Þvílíkt og annað eins bull á n´ttúrulega ekkert við nútímann, samfélagið eða myndlistarmenn. Við erum alltaf hluti af samfélaginu, hvort sem árar vel eða illa.

Bæ bæ

Hr. yfirdráttur 20%

Guðmundur R Lúðvíksson